- دوران نوزادی:

دوران قبل از یک سالگی، نقش بسیار مهمی در یادگیری زبان مادری ایفا می کند. نوزادان، توانایی خارق العاده ای در شنیدن و تشخیص صداهای مختلف دارند و فارغ از این که در کجای دنیا متولد شده اند تشخیص درستی از صداهایی که مردمِ نقاط مختلف دنیا تولید می کنند دارند. مثلا یک کودک عرب زبان می توانند صداهایی که فارسی زبانان قادر به تولید و تشخیص آن هستند، مانند صداهای "پ" و "ژ" را بشنود یا در صورت تداوم، آنها را تولید کند. نوزادان انگلیسی زبان نیز قادر هستند صداهای "خ" و "ق" را به درستی بشنوند و تقلید کنند. ولی بزرگسالان عرب زبان و یا انگلیسی زبان قادر به شنیدن و یا تولید صحیح این صداها نمی باشند. پس دوران نوزادی نقشی حیاتی و مهم در یادگیری زبان مادری ما بازی می کند. در ایام نوزادی ما زبان یا زبان های بومی خود را سریع و با مهارتی باور نکردنی یاد می گیریم

- دوران کودکی:

کودکی می تواند دوره ی ایده آلی برای یادگیری زبان دوم باشد. ولی یک نکته بسیار مهم برای یادگیری انگلیسی در ایام کودکی مثلا چهار، پنج سالگی وجود دارد که باید به آن توجه داشته باشیم. یک کودک می تواند زبان جدیدی را کسب کرده و یاد بگیرد فقط مشروط به اینکه به درستی و به طور کامل در معرض آن زبان قرار بگیرد. یک کودک نمی تواند انگلیسی را به روش آکادمیک، یعنی حضور در کلاس و از طریق کتاب، معلم، و درس یاد بگیرد بلکه او می تواند با در معرض آن زبان قرار گرفتن، مانند حضور در مکانی که مردم به آن زبان صحبت می کنند آن زبان را دریافت کند. در معرض زبانِ جدید قرار گرفتن باید در حجم گسترده و همه جانبه باشد و همزمان کودک برای صحبت کردن به آن زبان احساس ضرورت کند و هردوی این موارد باید برای مدت طولانی تداوم داشته باشند. بنابراین با هفته ای دو یا سه جلسه، و هر جلسه یک ساعت حضور در کلاس، اتفاق خاصی نمی افتد و نتیجه چندانی بدست نمی آید. در مورد کودکان، باید بدانیم که آنها محدودیت های خاص خود را دارند، آنها مهارت های شناختی ندارند، قدرت تمرکز و توجه محدودی دارند، و قدرت به خاطرسپاری و حفظ کردن بسیار کمی دارند. پس، از طریق کلاس و درس نیست که کودکان زبان جدید یاد می گیرند. همچنین لازم به گفتن است که دوران کودکی اهمیت بسیار ویژه ای در یادگیری زبان اول (مادری) دارد. از نظر علمی و تجربی ثابت شده است که اگر انسان در کودکی زبانی را یاد نگیرد دیگر نخواهد توانست زبان یاد بگیرد. مواردی بوده است از انسان هایی که در کودکی رها شده و در معرض هیچ زبانی قرار نگرفته بودند و بعدها دیگر قادر به فراگیری هیچ زبانی نبودند، در واقع سیستم های صوتی آنها کامل شده بود و قادر به تولید صداها نبودند.

- دوران بزرگسالی:

بر خلاف کودکان، بزرگسالان مغز تکامل یافته ای دارند، آنها خود و جهان اطراف خود را بهتر می شناسند، مهارت های شناختی خوبی دارند، قدرت به خاطر سپردن دارند، قدرت حل مسئله و کشف فرمول ها را دارند و در یک کلام توانایی یادگیری به شیوه آکادمیک یعنی حضور در کلاسِ درس و استفاده از منابع آموزشی را دارند. در عین حال بزرگسالان نمی توانند همانند کودکان، زبان جدید را به صورتی کاملا بومی (مادری)، و با لهجه اصلی یاد بگیرند.

همانطور که مشاهده کردید هر دوره ای از سن انسانها محدودیت ها و مزایای خاصی دارد. تحقیق بزرگی که روی حدود 600 هزار نفر توسط MIT انجام شده نشان داد که کودکان 10 ساله و کوچک تر در بهترین سن برای یادگیری زبان جدید قرار دارند. احتمالا آنها برخی از ویژگی های دوران کودکی را همچنان دارا هستند و در کنار آن، بعضی از توانایی ها و مهارت های بزرگسالان را نیز تا حدودی به دست آورده اند. این پژوهش همچنین نشان داد که با بالا رفتن سن، توان و احتمال یادگیری زبان، کاهش پیدا نمی کند. یک بزرگسال 30 ساله یا بالاتر نیز از تکامل مغزی خوبی برخوردار شده و می تواند زبان جدید را حتی با سرعت بهتری نسبت به کودک ده ساله یاد بگیرد.

یک بزرگسال 60 ساله و بالاتر همچنان توانایی برای یاد گیری زبان دارد، فقط شاید لازم باشد زمان بیشتری صرف یادگیری او شود. لازم به ذکر است که یادگیری زبان برای یک فرد بزرگسال مزایایی فراتر از صرفا یادگیری آن زبان دارد. تحقیقات علمی در حوزه فیزیولوژی مغز نشان داده است که مزایای یادگیری زبان دوم در بزرگسالی قابل توجه است. مغز ما، همانند ماهیچه ها، نیازمند تمرین و چالش می باشد. یادگیری زبان، بهترین تمرین برای مغز است. مدت ها قبل، یک پژوهش در کانادا ثابت کرد که کسانی که دو زبان می دانند تا حد بالایی از آلزایمر مصون هستند. یادگیری زبان جدید در بزرگسالی سبب جوان ماندن مغز می شود و چه بسا فرایند پیرشدن را به تاخیر انداخته و در تقویت روحیه و امید به زندگی نیز موثر می باشد.

اگر در یادگیری زبان انگلیسی موفق نبوده اید ضرورتا به دلیل سن شما نیست. مشکل در شیوه ای است که به شما آموزش داده شده است. شیوه آموزش، منابع و کتاب ها، سرعت، کیفیت، و کمیت آموزش همه و همه باید هماهنگ و متناسب با سن فراگیر باشد. کسانی که اقدام به آموزش انگلیسی می کنند باید نگاهی تخصصی به آن داشته باشند و منابع و روش های ایده آل، استاندارد و متناسب سن فراگیران و بافتی که در آن قرار گرفته اند را تدوین و یا انتخاب کنند، از آخرین پیشرفت ها و تکنولوژی ها در حوزه آموزش زبان استفاده کنند و با انتخاب مدرسین توانمند، آموزشی سریع و موثر را ارایه کنند. در پایان لازم است یادآوری کنم که یادگیری یک زبان، زمانبر هست، و نیاز به صبر و شکیبایی دارد و منابع و سیستم های آموزشی باید تمام این مسیر را به درستی پیش بینی کرده باشند.

یکی از روشهای اصولی و مدرن در ایران برای یادگیری انگلیسی مجموعه کتاب و سیستم VCV English می باشد. VCV English یک شیوه مدرن آموزش انگلیسی است که تمام اصول علمی را رعایت کرده، برای هر دوره سنی، شیوه ی مناسب آنرا تدارک دیده، و با بهره برداری کامل از تکنولوژی های آموزشی، کاملا تخصصی و حرفه ای به آموزش انگلیسی می پردازد و یادگیری لذت بخش و نتیجه بخشی را به ایرانیان، در همه سنین، ارایه کرده است. آموزشگاه های زبان معتبری در سراسر کشور از این شیوه استفاده می کنند. برای آشنایی بیشتر می توانید آدرس https://vcv.ir/ مراجعه کنید.

مهدی تابش پور